Cúng Mụ (còn gọi là đầy tháng) là nghi thức quan trọng khắc ghi sự khởi đầu cuộc đời một đứa trẻ. Xoay quanh lễ cúng này còn có rất nhiều thắc mắc không giống nhau, cùng tinbongda360.net bỏ túi mẹo vặt cách sẵn sàng mâm cúng đầy tháng đơn giản và giản dị, dễ nhớ cho nhỏ bé trai, nhỏ bé gái nhé!
1. Cúng đầy tháng là gì? Khi nào cần cúng?
Cúng Mụ (còn gọi là cúng đầy tháng) cho nhỏ bé là nghi thức quan trọng để thông tin sự xuất hiện của thành viên mới trong mái ấm gia đình, đồng thời bày tỏ lòng biết ơn và cầu mong những Bà Mụ đã có công nặn ra nhỏ bé, Đức Ông đã che chở bảo vệ cho “mẹ tròn con vuông”, sẽ ban phước lành, suôn sẻ cho đứa trẻ.
Theo truyền thống lịch sử của người Việt thì ngày đầy tháng của nhỏ bé sẽ tính theo lịch âm. Hình như nhiều nơi còn quan niệm tính ngày đầy tháng phụ thuộc giới tính của đứa trẻ theo nguyên tắc “nam trồi 2, nữ sụt 1“.
Nếu là nhỏ bé trai thì sẽ tính ngày đầy tháng trồi lên 2 ngày so với ngày sinh (theo Âm lịch). Nếu là nhỏ bé gái thì tính ngày đầy tháng lùi lại 1 ngày. Vì dân gian quan niệm rằng:
- Nam nhi phải luôn luôn là người đi trước, đi tắt đón đầu, xông xáo, bạo dạn tiến về phía trước thì mới dễ thành công.
- Đàn bà phải ghi nhận nhường nhịn thì mái ấm gia đình mới êm ấm, phải ghi nhận từ tốn thì mới có được hạnh phúc.
2. Mâm cúng đầy tháng cho nhỏ bé gái
Lễ vật cúng đầy tháng cho nhỏ bé gái sẽ được sắp xếp cân đối ở trên hai bàn: 1 bàn nhỏ và 1 bàn to. Bàn to bày những đồ cúng 12 bà Mụ còn bàn nhỏ được đặt cách 10 phân, dùng để làm bày những đồ cúng kính Đức ông.
Cúng đầy tháng cho nhỏ bé gái thường dùng chè trôi nước (tùy theo từng vùng miền thì sẽ sở hữu được những loại chè không giống nhau) và phải dùng giấy độ thế nữ.
Trước lúc tiến hành nghi thức cúng thì mọi người trong mái ấm gia đình nên xuất hiện khá đầy đủ nhất là chủ nhà. Lễ cúng đầy tháng thường được làm vào buổi sáng sớm hoặc buổi chiều.
Lễ vật rõ ràng như sau:
- Hoa quả (hoàn toàn có thể chọn 5 loại quả như dứa, cam hoặc quýt, chuối, táo, xoài,..).
- Hoa tươi (tùy chọn loại hoa như hoa hồng, hoa cát tường, hoa ly,…).
- Hương (nhang), nến (đèn cầy).
- Gạo tẻ, muối hạt sạch.
- Nước lọc (12 chén).
- Rượu (12 chén).
- Trầu cau (tem trầu cánh phượng).
- Thịt lợn quay.
- 1 con gà luộc.
- Xôi đậu xanh hoặc xôi gấc (12 đĩa nhỏ, 1 đĩa lớn).
- Kẹo bánh (12 đĩa).
- Chè trôi nước (12 bát).
- Giấy cúng đầy tháng (gồm có mâm hài và đồ cho bà mụ và bà chúa), tiền vàng mã.
Ngoài ra cần sẵn sàng thêm chén, dĩa, muỗng và đũa.
3. Mâm cúng đầy tháng cho nhỏ bé trai
Đồ lễ cúng đầy tháng cho trẻ sẽ được xếp trên hai bàn: 1 bàn nhỏ xếp phía trên để bày lễ vật cúng kính Đức ông và 1 bàn lớn còn lại bày lễ vật cúng kính 12 bà Mụ. Hai bàn trên và bàn dưới cách nhau 10 phân.
Lễ vật cúng 12 bà Mụ
- 12 chén chè đậu trắng nhỏ.
- 12 đĩa xôi nhỏ.
- 12 chén cháo nhỏ.
- 12 ly nước.
- 2 đĩa bánh hỏi.
- 12 đĩa bánh kẹo giành cho trẻ con.
- 12 đĩa thịt quay ( khoảng 2kg thịt quay chia ra 12 đĩa).
- Hàng mã, giấy tiền.
Lễ vật cúng Đức ông
Gồm thánh sư, tổ sư và tiên sư có tính năng truyền dạy công việc và nghề nghiệp:
- 1 con gà luộc tréo cánh
- 1 tô cháo lớn.
- 1 tô chè lớn.
- 3 đĩa xôi lớn.
- 1 miếng thịt quay.
- 1 đĩa hoa quả (5 loại quả ngẫu nhiên).
- Trầu cau, rượu và đồ hàng mã (giấy tiền).
Ngoài những lễ vật này thì cần thêm một bình hoa, trà, rượu, hương, đèn, nước, gạo, muối, muỗng và không thể thiếu một đôi đũa hoa (đũa được vót ngược đầu và có bông hoa trên đầu đũa) vì theo quan niệm dân gian, bà chúa chỉ thích dùng đũa này.
Nhìn tổng thể mâm cúng đầy tháng nhỏ bé gái và nhỏ bé trai cũng không không giống nhau nhiều giữa những vùng miền Bắc, Trung, Nam. Lễ vật chủ yếu là những thứ quen thuộc hằng ngày như đĩa xôi, chén chè, con gà hay vịt, hoa quả…
