Trên bàn thờ gia tiên, mâm ngũ quả là 1 trong những phần không thể thiếu vào mỗi dịp Tết. Mâm ngũ quả mang ý nghĩa thâm thúy về sự việc đoàn viên, sung túc cũng như đó là thứ để họ gửi gắm những ước nguyện tốt đẹp cho suốt 1 năm nhân thời cơ đầu xuân năm mới mới.
1Ý nghĩa những loại trái cây trong mâm ngũ quả
Ngày Tết Nguyên Đán của Việt Nam, mỗi mái ấm gia đình đều bày trí một mâm ngũ quả vừa thích mắt, trang trọng dâng cúng tổ tiên thể hiện lòng hiếu thảo và chứa đựng những điều ước nguyện của gia chủ mong 1 năm mới vạn sự như mơ.
Ý nghĩa của mâm ngũ quả tượng trưng cho 5 ước mong: Phú (phú quý, tài lộc) – Quý (địa vị, công danh) – Thọ (sống lâu trăm tuổi) – Khang (khỏe mạnh) – Ninh (bình an).
Mỗi loại quả lựa chọn để đặt trên mâm ngũ quả đều phải có những ý nghĩa riêng thể hiện mong muốn của gia chủ như:
2Ý nghĩa, cách bài trí mâm ngũ quả 3 miền
Gọi là ngũ quả nhưng tùy theo địa phương và quan niệm riêng từng vùng miền mà người ta chọn ra những loại quả không giống nhau để bày biện trên mâm ngũ quả.
Mâm ngũ quả miền Bắc
Những mái ấm gia đình miền Bắc thường chú trọng Ngũ hành, vì thế mỗi loại trái cây bày lên mâm ngũ quả đều mang một màu sắc tượng trưng cho Kim – Mộc – Thủy – Hỏa – Thổ riêng.
Cách bày trí mâm ngũ quả truyền thống cuội nguồn của miền Bắc là quả chuối sẽ nằm dưới cùng, bảo phủ từng loại quả như bưởi vàng, quýt đỏ, táo xanh hay nho tím.
Tuy nhiên thời buổi này, người ta không hề cứng nhắc phải là “ngũ quả” nữa mà phong phú hơn nhiều, rất có thể là thập, bát, cửu nhưng nhìn tổng thể vẫn mang ý nghĩa cầu mong sung túc và an khang.
Những loại quả thường có trên mâm ngũ quả miền Bắc gồm: quả phật thủ/ bưởi, chuối xanh, quả sung hoặc mây, quất, hồng, lê, dưa lê, nho…
Mâm ngũ quả miền Trung
So với mâm ngũ quả ở những mái ấm gia đình miền Trung khá giản dị và đơn giản, với ĐK thiên nhiên khá phiền phức cho việc sinh trưởng của cây cối nên người dân ở đây thường không câu lệ hình thức, chủ yếu là cây nhà lá vườn có gì lễ đấy.
Mặt khác, miền Trung chịu sự giao thoa của 2 miền Nam, Bắc nên mâm ngũ quả thường có: chuối, mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài…
Mâm ngũ quả miền Nam
Người miền Nam không bày mâm ngũ quả theo quan niệm ngũ hành tuy nhiên có nhiều câu nói có phát âm giống như các loại quả để bày mâm ngũ quả như “Cầu vừa đủ xài”, “Cầu sung/thơm vừa đủ xài”,…tương ứng với những loại quả như mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài, sung, thơm với mong muốn 1 năm không thiếu, sung túc không ngại túng thiếu.
Khác với mái ấm gia đình ở miền Bắc hay Trung, những mái ấm gia đình ở miền Nam lại kỵ những loại quả do phát âm không được hay như:
- Chuối: Chúi nhủi, làm ăn bình bình, không phất lên được.
- Cam, quýt: Quýt làm cam chịu.
- Lê, bom: Lê lết, khó thành công, dễ thất bại.
Mỗi vùng miền đều phải có những phong tục, tập quán cùng ĐK tự nhiên riêng nên sự bày trí, lựa chọn hoa quả bày lên mâm ngũ quả cũng đều có sự không giống nhau. Nhưng xét chung vẫn mang một nét xinh văn hóa truyền thống đặc thù của người Việt và lòng thành kính với tổ tiên, đất trời với mong muốn 1 năm mới an khang, đủ đầy và hạnh phúc.
3Cách chọn mua hoa quả chưng mâm ngũ quả đúng chuẩn, tươi lâu
- Mâm ngũ quả thường được bày vào sáng hoặc chiều 30 Tết, vì vậy việc chọn mua hoa quả phải tiến hành từ 28 – 29 Tết. Để tránh trường hợp quả nhanh bị héo, nhũn trước lúc hết tết, bạn nên lựa chọn những loại quả có độ già vừa phải, không được chín quá, không thâm hoặc dập nhất là chuối, hồng xiêm, mãng cầu…
- Hiểu hết ý nghĩa của những loại quả trước lúc mua và bày trí trên mâm ngũ quả như: Chuối nằm phía dưới nâng đỡ được những trái cây khác nên phải còn xanh, trưởng thành và cứng cáp. Dưa hấu, bưởi phải chọn quả căng tròn.
- Khi rửa trái cây bạn nên để ráo nước, dùng giấy ăn hoặc khăn thấm hết nước trước khi bày trí để tránh trường hợp nước còn đọng lại trên trái cây gây hư hỏng.
4Tìm hiểu thêm một vài mẫu bày trí mâm ngũ quả đẹp, giản dị và đơn giản, dễ tiến hành
Trên đây, tinbongda360.net đã trình làng đến chúng ta ý nghĩa lựa chọn cũng như cách bày trí mâm ngũ quả đối so với 3 miền Bắc, Trung, Nam. Hy vọng bạn có thêm nhiều điều hữu ích từ nội dung bài viết trên.
